Bij de remise is plotseling volop activiteit.
Vanuit het huis aan de Alexanderstraat in Sas van Gent kijk ik uit op een leeg grasveld en het terrein van gemeentewerken. Links de verlaten Vlaanderenhallen en de oude remise. Op een enkele auto die het gemeentewerkenterrein opdraait, zie ik al een week lang nauwelijks iets gebeuren vanuit mijn raam. Tot ik vanochtend de gordijnen opentrok en bij de oude remise opeens allerlei activiteit zag. Er stonden busjes geparkeerd, de grote deur was open en mensen in kluskleding liepen in- en uit. Nieuwsgierig geworden door deze plotselinge activiteit ging ik eens polshoogte nemen…
Bij het betreden van de hal word ik overvallen door het geluid van lasapparaten, getimmer en gezaag, gemixt met vrolijke hoempapa die over de speakers klinkt. Na even te hebben rondgekeken (ik zal niet zeggen wat ik precies heb gezien, dat is nog geheim) weet ik wat hier gaande is: in deze oude remise wordt het Grote feest voorbereid, Carnaval!
Dat Carnaval, zo hoorde ik al van verschillende mensen hier uit de omgeving, is nogal een belangrijk feest in Sas van Gent. Sowieso zoekt men elkaar hier graag op. In het mooie boekje ‘De Renaissance van Sas van Gent’ van Guido Wallagh (Inbo) en Han Michel las ik bijvoorbeeld dat de 3600 inwoners zich hebben georganiseerd in het luttele aantal van 71 verenigingen, waaronder maarliefst 12 carnavalsverenigingen. Wallagh en Michel stellen dan ook: ‘Sassenaar zijn blijkt voor velen een ‘full time job’.
Hier gebeurt het dus voor mijn ogen. In het midden van de hal zijn een aantal mannen met een lasapparaat in de weer. Eén van de mannen is Jan Vereecken, een grote man met grijs haar en een snor, hij is de voorzitter van de stichting 3B’s (staat voor ‘Beetekoppen Bouw Beheer’), waarin 17 groepen met in totaal 136 leden zijn verenigd en hier in de hal hun creaties voor Carnaval bouwen. Zelf zit hij bij de groep ‘de Pierewieten’ (voor de kenners: herkenbaar aan hun zwart-witte uitdossingen tijdens Carnaval…). In het dagelijks leven leidt hij zijn eigen elektrotechnisch bedrijf, dat diensten verleent aan bedrijven in de buurt van Sas, zoals Cargill en de Palletcentrale, maar tijdens komend carnaval is hij rat.
Iets verderop zijn twee mannen, Nico en Richard, in de weer met stroken wit isolatieschuim, die ze van een grote rol afknippen en op een constructie van metaal en elektriciteitsbuizen bevestigen. De twee werken aan de wagen van hun groep (de ‘Polderploeters’). Richard heeft ook zijn zoon meegenomen, die om de hoek werkt aan een eigen creatie. Kinderen worden al vroeg bij de voorbereidingen van het feest betrokken, hopelijk raken ze enthousiast en nemen ze het stokje later over… Ik verbaas me over het vernuft waarmee alles in elkaar wordt gezet en vraag Richard wat hij in het dagelijks leven doet. Hij blijkt process operator bij Yara (de grote kunstmestfabriek aan de andere kant van het kanaal). Het is niet bij voorbaat het meest creatieve werk dat hij daar doet, zo zegt hij, en werken aan een carnavalswagen is voor hem een manier om zijn creativiteit de vrije loop te laten.
Peter, Pascal en Barbara van 'de Slakkebouwers' aan het werk.
Een ander bijzonder object wordt in de hoek van de hal gebouwd. Het is half geopend en tussen het frame van staal en elektriciteitsbuizen zie ik draden, kleine elektromotortjes en scharnieren, waardoor het object kan bewegen. Ik blijk de ‘Slakkebouwers’ aan het werk te zien, momenteel zijn broers Peter en Pascal in de weer, bijgestaan door Barbara. Pascal (op de foto met oorbeschermers op) heeft het meeste tekenwerk voor het object verricht. Ooit bouwde hij aan een machine voor een portaalrobot bij Elopak in Terneuzen, de kennis die hij hierbij vergaarde, gebruikt hij nu bij het maken van de ‘Slakkebouwers’ wagen. Zo sijpelt de kennis van het ‘officiële’ bedrijfsleven rond het Kanaal door tot Carnaval.
Alhoewel ik uit dezelfde streek kom als deze mensen, vierde ik zelf nooit Carnaval. Dit komt omdat het een Katholiek feest is en uit Terneuzen kom, waar de meerderheid van de bevolking Protestantse wortels heeft. Er is een lijn te trekken door Zeeuws Vlaanderen die de ‘Katholieke’ gebieden scheidt van de ‘Protestantse’ en niet geheel toevalligerwijs valt deze lijn samen met de Staatse en Spaanse linies in het landschap. Het is tot deze linies waar de ‘Staatsen’ hun land wisten te veroveren op de Spanjaarden en hun geloof overdroegen op de lokale bevolking. Historie, landschap en cultuur zijn in Zeeuws Vlaanderen hecht met elkaar verweven.
Als ik deze mensen zo aan het werk zie, begrijp ik de voordelen van de cultuur aan de Katholieke kant van de linies: Carnaval verenigt mensen met elkaar. Kijk bijvoorbeeld naar ‘de Slakkebouwers’, terwijl Peter, Pascal en Barbara vandaag in de remise aan het werk zijn, maakt Gerda thuis de bekleding van het object en zetten Anja, Anouska, Ina, Liesbeth, Melissa en Michelle de pakken in elkaar. Ten slotte zullen 10 volwassenen en 10 kinderen namens de groep gaan meelopen in de Sasse Carnavalsoptocht. Zodoende verenigt het Sasse Carnaval jong en oud, man en vrouw, elektrotechnicus en naaister.
De groepen zullen vandaag tot een uur of vier doorwerken, daarna drinkt men nog wat in de stamkroeg. Vanavond is er bovendien een afterbouwparty, georganiseerd door de vereniging ‘één zonder snor’. En, zo verzekert Jan Vereecken me als ik vertrek . Het wordt één groot feest’, ik geloof hem meteen.
————-
Pepijn Bakker is architect-onderzoeker en probeert tijdens zijn periode in het krot-of-kans huis toekomstscenario’s op te stellen die het toekomstig welvaren van de regio rond het Kanaal van Gent naar Terneuzen zullen waarborgen. De basis van deze scenario’s is een grondige analyse van de landschapsstructuur en een beschrijving van de tendensen die in het gebied spelen. De eerste twee weken gebruikt Pepijn om zo veel mogelijk regionale experts te interviewen, in de laatste twee weken worden de toekomstscenario’s uitgewerkt. Zie ook www.pepijnbakker.nl
