Kris en Codo. Zo heten de twee gasten waarmee ik kennismaak bij aanvang van mijn Stilte Diner. Even denk ik enthousiast: “Kijk, daar zijn mijn eerste gasten!” Hoopvol loop ik vijftien minuten na de eigenlijke start van het diner nog richting de weg om uit te kijken naar meer mogelijke eters, maar een voorgevoel zegt me dat Kris en Codo waarschijnlijk de eersten en de laatsten zijn. De van origine Belgische Kris uit Sint-Niklaas, die nu enkele deuren verderop woont, en zijn chihuahua: Codo. Hoewel ik er, ook bij het inkopen van het eten, natuurlijk niet op had gerekend dat de hele buurt zich zou laten zien is deze opkomst wel erg armoedig. Mijn gastvrije initiatief was kennelijk niet zo nodig, misschien heeft het dorp genoeg aan de stilte die er al heerst.

 

 

 

 

 

 

 

 

Met nog een klein sprankje hoop op meer aanschuivende buurtbewoners stel ik het moment van stilte wat langer uit. Onderwijl vraag ik Kris naar de manier waarop hij de stilte in de omgeving ervaart. Erg positief over het dorp is hij niet, hij vindt het er maar een dooie bedoening. Terugblikkend op zijn jeugd en vol nostalgie vertelt hij over hoe levendig het was toen de veerbootverbinding Perkpolder-Kruiningen, die Oost Zeeuws-Vlaanderen met Zuid-Beveland verbond, nog in dienst was. Aan het afvaarpunt van Perkpolder heeft hij mooie herinneringen. Het was een trekpleister voor toeristen en lokale bevolking waar hij als jeugdige knaap heen ging voor erwtensoep en een broodje kroket. De plek bracht mensen bij elkaar. Hier kwam echter een eind aan in 2003, toen de Westerscheldetunnel werd geopend. De veerdienst werd overbodig en daarom opgeheven. Sindsdien moet men grote omwegen maken om aan de overkant van het water te komen, wat een isolerende werking voor de inwoners tot gevolg heeft.

Kris is erg open, en hoewel hij lijkt te zijn gekomen voor het sociale contact is het moment toch echt daar om in stilte te eten. Hij grapt nog dat hij wel wat tape nodig heeft om zijn mond af te plakken. Hoop op de komst van andere omwonenden heb ik inmiddels volledig opgegeven. Ik baal een beetje. Ik had me verheugd op gesprekken met ze na afloop van het diner. Wat hebben zij te vertellen over de omgeving, de krimp en de stilte?

Even denk ik terug aan de oude buurvrouw die de krimp in zijn geheel leek te ontkennen. “Krimp? Ze moeten het hier met rust laten!” Misschien heeft de vrouw baat bij de rust, of misschien is het het relativeringsvermogen van een naoorlogse generatie dat hier weerklinkt. Zij heeft immers WO II en de Watersnoodramp van 1953 moeten doorstaan. Wat leegstand? Complete verwoesting! Zij was één van de wederopbouwers. En ja, dat zet de dingen wel in een ander perspectief.

En toch liegt het straatbeeld in en rondom de omgeving er niet om. De leegstand van huizen en bedrijfspanden, de kroegjes waarvan de deuren opengaan wanneer het de eigenaren uitkomt door weinig klandizie. Zelfs in het hoogseizoen.

We beginnen. Codo rent wat in het rond en Kris en ik eten in stilte. Het is een stilte die nu, doordat buurtbewoners schitteren door afwezigheid, een heel andere betekenis krijgt. Het is stiller dan ik hebben kan. Ik heb tijd om na te denken en maak onder het eten onderscheid tussen twee heersende vormen van stilte in Oost Zeeuws-Vlaanderen. De eerste vorm van stilte kenmerkt zich door de absentie van levendigheid ten gevolge van de krimp. Deze ervaar ik alszijnde onnatuurlijk en is sterk voel- en hoorbaar wanneer ik door de woonomgeving loop. De tweede vorm is een kwaliteit. Het is de dominante stilte die ik ervaar wanneer ik fietsend over landwegen de natuurrijke omgeving in me opneem. Waardevol. In de natuur is de stilte volledig op zijn plek.

Inmiddels terug in mijn natuurlijke woonomgeving in Zwolle verwelkom ik de levendige sfeer en alle daarbijbehorende vertrouwde geluiden. Paradoxaal genoeg word ik rustig van de drukte en ervaar ik onrust bij onnatuurlijke stiltes, maar dat is een heel nieuw, psychologisch hoofdstuk.

Vooralsnog zeg ik: “Laat het bruisen daar waar mensen zijn en houd het stil daar waar de natuur erom vraagt.”

Hind Souri

Filmpje Stilte Diner:

https://vimeo.com/47451167