De laatste tijd is er veel aandacht besteed aan krimp aan verschillende gebieden in Nederland. Zo is Zeeuws-Vlaanderen zelf in de greep van de krimp, aldus de provincie Zeeland.[1] De reactie op krimp is divers, bestuurders schieten in de kramp, ontkennen de krimp of treden juist daadkrachtig op. Ze worden bijgestaan door experts en adviseurs voor wie het krimpthema een interessante groeimarkt is.[2] Diverse studies werden en worden gedaan door professionals. Zo werd er vanaf 2008 al aandacht besteed aan krimp in Zeeuws-Vlaanderen door een krimplab van het KEI (centrum voor stedelijke vernieuwing) en in 2009 werd er zelfs een Topteam Krimp samengesteld dat adviseerde dat er meer moest worden samengewerkt en dat er een integrale visie voor Zeeuws-Vlaanderen moest komen. In 2010 deed ik zelf ook mee met het ontwerplab LaagWater van het CBK Zeeland waar het krimpvraagstuk in Zeeuws-Vlaanderen veelvuldig aan bod kwam.
Allemaal fantastische stukken, maar er bleven een aantal vragen hangen waar ik geen antwoord op kreeg. Is het nou echt zo erg als een gebied krimpt? Om te ervaren hoe er wordt omgegaan met krimp in Zeeuws-Vlaanderen en hoe het leven is in een krimpregio heb ik een maand gewoond in Oostburg te west Zeeuws-Vlaanderen wat volgens de berichten lijdt onder krimp. Het verblijf in Oostburg had meerdere kanten: allereerst een onderzoek naar de toekomst Oostburg en het Huis, maar het is ook een onderzoek naar de woonervaring als Randstadse in het stadje Oostburg. De woonervaring droeg indirect bij aan het onderzoek naar de toekomst van Oostburg en HET HUIS, tevens gaf het ook extra aandacht aan Oostburg. Hoe is het nou om daar te wonen, wat zijn plus en min punten. En hoe reageerde de gemeenschap op mijn komst en verblijf. Dit alles was te volgen via diverse sociale media zoals twitter, mijn blog en filmpjes. Tevens ontving ik tijdens mijn verblijf diverse gasten die een waardevolle bijdrage leveren aan dit onderzoek.
Interessant aan krimp is dat niet elk gebied dezelfde oorzaken heeft. Voor Zeeland merkt Gert-Jan Hospers op dat veel jonge Zeeuwen verhuizen voor hun studie of werk naar de Randstad of Noord Brabant. Vaak blijven ze daar hangen, waardoor Zeeland hun kinderen misloopt en verder vergrijst. Hij spreekt hier dan ook van een ‘zachte krimp’, een bevolkingsverschuiving, die meer gevolgen heeft voor de toekomst van het gebied, dan ‘harde krimp’, een bevolkingsdaling. De uitloop van Zeeuwen naar de Randstad is voor mij geen onbekend fenomeen. Als ik alleen al kijk naar mijn vrienden en familie klopt dit, mijn broer en ik hebben gestudeerd in Rotterdam en zijn daar blijven plakken. Maar ook veel vrienden zijn voor de studie naar de Randstad gegaan en niet meer teruggegaan naar Zeeland. En qua vergrijzing klopt dit ook, zo is de familie van mijn moeder op latere leeftijd weer gaan wonen in Zeeland. Toch zijn er ook mensen die op jonge leeftijd na studie of een bepaalde werktijd terugkeren naar Zeeland, zoals mijn ouders, maar ook sommige leeftijdsgenoten keren terug naar Zeeland. De reden voor het vertrek uit de Randstad naar Zeeland zijn de werkmogelijkheden, ontwikkelingskansen en het aanbod op woongebied.
De gevolgen van krimp beperkt zich niet alleen tot leegstand, afname van voorzieningen en afname van het aantal bewoners. Ook het imago lijdt onder krimp! Bewoners in een krimpgebied laten zich beïnvloeden door het beeld dat buitenstaanders van hen hebben. Hierdoor bestaat het risico dat er een gevoel van minderwaardigheid en berusting ontstaat. Doordat een gebied wordt benoemd als krimpgebied en daarmee in de aandacht komt kan dit ook averechts werken. Dit komt doordat het krimpen een negatieve associatie heeft en het heel moeilijk is voor zo’n gebied om weer positief in het daglicht te komen
Mijn aanpak voor het project Krot of Kans is opgebouwd uit drie fasen: beeldvormingsfase, inventarisatiefase en initiatieffase. In deze drie fasen heb ik samengewerkt met belanghebbenden en gasten. In de eerste fase, de beeldvormingsfase, heb ik een beeld gevormd van de opgave door middel van een Start-Up, genaamd “Dit is mijn Oostburg”!. Aan de hand van de beeldvormingsfase heb ik in de inventarisatiefase scenario’s gemaakt voor Oostburg en in de daaropvolgende fase, de initiatieffase, heb ik de scenario’s gebruikt als onderlegger voor een visie en routekaart voor Oostburg en HET HUIS
