Terwijl de slagregens en windvlagen de omgeving teisterden en het grasveld voor de deur veranderde in een gigantische waterpartij, ontving ik wethouders Cees Liefting (welzijn en wonen) en Frank van Hulle (ruimte) en beleidsmedewerker Rolfo de Ruijter in het HUIS aan de Alexanderstraat in Sas van Gent. Het bezoek van de wethouders is niet voor niets: de problematiek die met project ‘Krot of Kans’ wordt onderzocht (de effecten van bevolkingskrimp en vergrijzing,) raakt direct aan hun beider beleidsterrein. Vanwege teruglopende bevolkingsaantallen gaat het voorzieningenpeil immers achteruit en staat de huizenmarkt (en daarmee de kwaliteit van de woonomgeving) onder druk. Het is bij de gemeente inmiddels duidelijk dat het bestrijden van de demografische trend alleen niet genoeg is, er zijn ingrepen nodig waarmee de ruimtelijke effecten van bevolkingskrimp zo goed mogelijk worden opvangen.

Het herstructureringsproject ‘De Renaissance van Sas van Gent’ is hier een voorbeeld van. Een gedeelte van de Witte Wijk (waarvan de Alexanderstraat onderdeel is) is gesloopt, de overgebleven ruimte wordt gereserveerd voor nieuwbouw op ruime kavels. Hiermee probeert men enerzijds de woningvoorraad terug te dringen en anderzijds woningen voor een specifiek segment van de markt te ontwikkelen, waardoor de nieuwbouwmarkt toch enigszins in beweging blijft. Voor de wethouders was het bezoek dus tevens een inspectie van hoe het project er voor staat…

Eenmaal binnen spraken we aan de hand van een presentatie over mijn onderzoeksproject over de tendensen die nu of in de toekomst in de regio spelen en hoe hierop dient te worden gereageerd. Hoe zorg je bijvoorbeeld dat de jongeren die wegtrekken uit de regio om te gaan studeren sneller geneigd zijn om terug te komen? De focus op het geografisch verre Nederlandse universitaire netwerk leidt bij voorbaat tot een breuk met thuis, zouden jongeren sneller geneigd zijn om te blijven of terug te keren als ze aan een universiteit zouden studeren die dichterbij is? -Aan de Gentse universiteit zijn genoeg interessante opleidingen en na te zijn afgestudeerd kan je bij talloze bedrijven aan de slag. Hoeveel begeleiding (hulp bij de overbrugging van het cultuurverschil?) en voorzieningen (betere OV link met Gent?) zijn nodig zodat Nederlandse studenten hun weg in België kunnen vinden?

En andersom: hoe maak je dat Zeeuws Vlaanderen ook voor Belgen een interessante vestigingslocatie wordt? Tussen de Belgische huur- en koopmarkt zit een veel groter verschil dan in Nederland, misschien zijn de mensen die in België tussen wal en schip vallen te interesseren om over de grens te huren. Daarnaast zijn de koophuizen in Zeeuws Vlaanderen relatief goedkoop en bovendien hoef je in Nederland bij de koop van een huis niet direct zelf een percentage van de koopsom op te hoesten. Nu zijn 10% van de inwoners van Zeeuws Vlaanderen al Belgisch, kan dit meer worden en wat moet je Vlamingen bieden?

Een onderwerp dat ook nog ter sprake kwam, is het belang van goede recreatieve voorzieningen in de regio. Dit is niet alleen nodig om de woonkwaliteit van de huidige bewoners te garanderen, maar ook om dagjesmensen te trekken uit België. Immers: hoe meer mensen het gebied kennen (en er een prettige herinnering aan bewaren,) hoe meer kans er bestaat dat men zich er meer permanent wil vestigen. Er bestaat al jarenlang een zekere stroom recreanten uit België die de regio aandoen. Deze concentreert zich momenteel op het centrum van Terneuzen, skicentrum ‘Snowbase’ en de voorzieningen van de Braakman. Door te werken aan een sterkere (meer integrale) recreatiestructuur zou de regio meer Belgen kunnen trekken. Er zijn reeds voldoende elementen aanwezig: het Portaal van Vlaanderen, De Staats-Spaanse linies, het Sasse industriemuseum, het weidse landschap met kreken en groen, de historische kernen van Sas van Gent en Philippine. Wie rijgt de kralen aan elkaar?

Het bovenstaande is slechts een kleine selectie van de onderwerpen die tijdens het bezoek aan de orde kwamen. Wat mij tijdens het gesprek opviel was de open en positieve houding van de bezoekers. Met het benoemen van de tendensen (en dan vooral die van krimp en vergrijzing) startte het gesprek in een zekere mineur. Tijdens het samenzijn werd duidelijk dat er voldoende energie en inspiratie is om op de demografische ontwikkelingen te reageren.

Toen het gezelschap vertrok was de lucht opgeklaard en brak de zon door. Er waaide nog steeds een flinke wind. Ik hoop dat deze situatie illustratief is voor de aanstaande ontwikkeling van de regio.

————-

Pepijn Bakker is architect-onderzoeker en probeert tijdens zijn periode in het krot-of-kans huis  toekomstscenario’s op te stellen die het toekomstig welvaren van de regio rond het Kanaal van Gent naar Terneuzen zullen waarborgen. De basis van deze scenario’s is een grondige analyse van de landschapsstructuur en een beschrijving van de tendensen die in het gebied spelen. De eerste twee weken gebruikt Pepijn om zo veel mogelijk regionale experts te interviewen, in de laatste twee weken worden de toekomstscenario’s uitgewerkt.  Zie ook www.pepijnbakker.nl